Artykuły i wpisy Specjalistów.

Rzetelne porady z zakresu medycyny, psychologii i rozwoju osobistego.

Psychoterapia

20 stycznia 2025
Czas czytania: 5 minut

Nieobecny ojciec. Jak wspierać dziecko wychowujące się bez ojca?

Dzieci, które mają aktywnych, zaangażowanych ojców w dzieciństwie i okresie dojrzewania czerpią z tego ogromne korzyści – lepiej radzą sobie w szkole, są bardziej odporne na stres i łatwiej adaptują się w społeczeństwie. Natomiast dzieci, które dorastają bez ojców, nie otrzymują tego rodzaju wsparcia. Jakie to może mieć dla nich skutki? I jak wspierać dziecko wychowujące się bez ojca?

Rola ojca w życiu dziecka

Szacuje się, że w Polsce aż 25 proc. dzieci dorasta bez ojca (Stowarzyszenie na Rzecz Chłopców i Mężczyzn). Jest to więc powszechny problem. Skala tego zjawiska staje się alarmująca, gdy uświadomimy sobie, że 1 na 4 dzieci nie doświadcza fizycznej obecności taty. Problem ten dotyka różnych środowisk i grup społecznych, co świadczy o jego uniwersalnym charakterze.

Ojciec odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu emocjonalnego i społecznego rozwoju dziecka. Jego obecność i zaangażowanie budują poczucie bezpieczeństwa, wzmacniają samoocenę dziecka oraz uczą odpowiedzialności i samodzielności.

Ojciec pełni również funkcję wzorca, który pomaga dziecku zrozumieć relacje międzyludzkie i kształtować własną tożsamość. Jego wsparcie emocjonalne i akceptacja są fundamentem zdrowych relacji w dorosłym życiu.

Brak ojca nie oznacza więc tylko nieobecności fizycznej, ale wiąże się też z brakiem odpowiedniego wsparcia emocjonalnego, które ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego rozwoju dziecka.

Powody nieobecności ojca

Nieobecny ojciec to taki, który nie uczestniczy w życiu dziecka zarówno fizycznie, jak i emocjonalnie. Może to wynikać z różnych przyczyn, w tym:

  • rozpad związku rodziców i ograniczone kontakty z dzieckiem, rozwód lub separacja,
  • śmierć ojca,
  • emigracja zarobkowa,
  • problemy zdrowotne lub uzależnienia,
  • choroby psychiczne,
  • konflikty rodzinne,
  • nieplanowane rodzicielstwo, odrzucenie dziecka,
  • kariera i praca, które całkowicie pochłaniają czas wolny,
  • sytuacja prawna lub sądowa.

Skutki emocjonalne nieobecnego ojca

Dzieci wychowujące się bez ojca często odczuwają brak akceptacji i uznania, co prowadzi do niskiej samooceny. Mogą myśleć, że nie są wystarczająco dobre lub że to ich wina, iż ojciec jest nieobecny. Taki sposób myślenia przenosi się później na dorosłe życie, wpływając na podejmowanie decyzji i budowanie relacji.

Nieobecność ojca, szczególnie gdy jest spowodowana rozstaniem rodziców lub brakiem zaangażowania, może wywoływać uczucie odrzucenia. Dziecko może czuć, że nie jest wystarczająco ważne, by ojciec chciał być częścią jego życia. A to rodzi trudności w zaufaniu innym ludziom.

Dzieci bez ojca mogą mieć problemy z wyrażaniem i kontrolowaniem swoich emocji. Często stają się bardziej podatne na lęk, złość czy frustrację, ponieważ brakuje im jednego z kluczowych wzorców, który uczy, jak radzić sobie z trudnościami.

Brak ojcowskiego wsparcia emocjonalnego może prowadzić do chronicznego smutku, poczucia samotności i zwiększać podatność na depresję oraz lęki, które mogą utrzymywać się także w dorosłym życiu.

Skutki społeczne nieobecnego ojca

Dzieci wychowujące się bez ojca mogą mieć problemy z budowaniem zdrowych relacji. Brak wzorca męskiej obecności w ich życiu sprawia, że mogą mieć trudności z zaufaniem innym lub zrozumieniem, jak powinny wyglądać partnerskie relacje.

Dla dziewczynek brak ojca może oznaczać trudności w wyborze odpowiedniego partnera lub lęk przed odrzuceniem w związku. Chłopcy z kolei mogą mieć problem z identyfikacją swojej roli w rodzinie i odpowiedzialnością w relacjach.

Dzieci bez wsparcia ojca częściej doświadczają trudności w nauce, ponieważ brakuje im dodatkowej motywacji i zachęty do działania. W dorosłości może to przekładać się na trudności w realizacji celów zawodowych.

Badania pokazują, że dzieci bez ojców są bardziej narażone na wczesne rozpoczęcie używania substancji psychoaktywnych, wchodzenie w konflikty z prawem oraz angażowanie się w przemoc. Brak ojca jako autorytetu sprawia, że poszukują innych, często negatywnych wzorców.

Nieobecność ojca może prowadzić do trudności w odnalezieniu się w społeczeństwie. Dzieci te mogą być bardziej wycofane, nieufne wobec autorytetów lub mieć trudności z integracją w grupach rówieśniczych.

Jak wspierać dziecko wychowujące się bez ojca?

Wspieranie dziecka wychowującego się bez ojca wymaga zrozumienia jego emocji i potrzeb. Kluczowe jest budowanie poczucia bezpieczeństwa i miłości, które mogą wypełnić pustkę spowodowaną brakiem ojca.

Rozmowy dostosowane do wieku dziecka, które tłumaczą sytuację w sposób szczery, ale nie obciążający emocjonalnie, są niezbędne. Ważne jest, aby nie ukrywać prawdy, ale jednocześnie unikać negatywnych opinii o ojcu, co mogłoby wpłynąć na sposób, w jaki dziecko postrzega siebie i swoją wartość.

Należy również wzmacniać samoocenę dziecka, chwaląc je za wysiłki i osiągnięcia oraz pokazując, że jest kochane i doceniane bezwarunkowo.

Dobrze jest zadbać o obecność alternatywnych wzorców męskich w życiu dziecka, takich jak dziadkowie, wujkowie czy zaufani przyjaciele rodziny, którzy mogą pełnić rolę mentora i oferować wsparcie. Warto także rozważyć udział dziecka w zajęciach grupowych, które sprzyjają budowaniu relacji rówieśniczych i pomagają w integracji społecznej.

Jeśli dziecko wykazuje trudności emocjonalne, warto skonsultować się z psychologiem, który pomoże mu przepracować uczucia związane z nieobecnością ojca.

Przeczytaj także: Jakie skutki niesie za sobą brak ojca w życiu syna

Inne polecane artykuły:

Psychoterapia

Czym różni się psychologia od psychoterapii?

Choć psychologia i psychoterapia zajmują się zdrowiem psychicznym, to między tymi dziedzinami istnieją istotne różnice. Pojęcia te bywają często używane zamiennie, co może prowadzić do nieporozumień. W rzeczywistości różnice między psychologiem, psychoterapeutą a psychiatrą dotyczą zarówno ich wykształcenia,…

więcej

Psychologia

Kiedy iść z dzieckiem do psychologa?

Wychowanie dziecka to nie tylko radość z jego rozwoju, ale także chwile niepewności i wyzwań. Rodzice często zastanawiają się, czy ich dziecko radzi sobie emocjonalnie i psychicznie, a także, kiedy jest odpowiedni moment na skonsultowanie się z psychologiem….

więcej
error: Kopiowanie bez zgody autora zabronione!!